Solik üzerine yazmamak olmaz, çünkü bu örneği az bulunur anılar sovyet tarihini anlamak için esi bulunmaz bir kapı açıyor. Bize anti-komünist hezeyanlardan ve kuru sovyet propagandasından uzak müthiş canlı sosyalizm tanıklıkları anlatıyor. Solik’in gözünden, daha 16 yaşında kendini savaşın ortasında Rusya’da bulan, bu uyanık, zeki, dürüst ve sosyalizme inanan gözlemcinin gözünden Sovyetlere bakıyoruz. Solik kendini önce sibirya’da sürgünde (bir buçuk polonya’lı ile birlikte), sonra kızıl orduda (politik komiser yardımcısı olarak), ve sonra da gulag’da buluyor (cok para harcadığı için alman ajanı olmakla suçlanıyor). işin sonunda inancını yitirmese de, sosyalizmin o kadar da kolay iş olmadığını anlıyor.
Cok sey var solik’in anlattığı; mesela, sovyet yöneticilerinin nasıl da ekoonmiden anlamadıklarını, daha o zamandan planlı ekonominin yanında nasıl da kocaman ve herkesin gözü önünde bir karaborsa ekonomisinin yükseldiğini, yirmi yıllık sosyalist ekonominin nasıl da vatandaşa pazar ekonomisinin nimetlerinden yararlanma arzusunu hiç ama hiç unutturamadığını,
daha öncesinde pek de varolmayan stalin kültünün nasıl savaş yıllarında yeşerdiğini, o yıllarda keşfedilen devlet destekli Rus şovenizminin pek çok kişiyi nasıl da şaşırttığını ve kafasını karıştırdığını ve üstelik zaten varolan milliyetçi gelenekleri azdırdığını…
Bellkide en önemlisi sovyet rejiminin nasıl ağır bir depolitizasyon makinesi gibi çalıştığını anlatıyor Solik. entellektüel, eleştirel ve sosyalizmin ülkülerine bağlı olanlar siyasetin dışına itiliyor. sovyet devleti aparatçiklere, memurlara, kariyeristlere, emirleri uygulamak dışında bir sey yapmayanlara kapılarını ardına kadar açıyor. sınıf birincilerini komsomola dolduranlar, elitist ve apolitik bir yönetici kuşağı yetiştiriyor.
Aklı hala gorbaçov’da, yirminci kongre’de ya da destalinizasyonda kalanlar, Solik’i okuyup 89’un temellerinin nasıl sağlam bir şekilde 30’larda atıldığını anlayabilirler. Sovyet toplumu “zinde kuvvetlerini” bu yıllarda kaybediyor.
Berlin’de bir hayalet dolaşıyor: Türkiyeli yeni diaspora. Sevdikleri biçimde söylersek New Wave-Yeni Dalga’cılar. Bir de eskisi var elbette. Daha doğrusu, New Wave kendine yeni derken, kendinden öncekilere de eski demiş oluyor. Yeni diaspora Almanya’ya "ben senin bildiğin Türklerden değilim” diyor. Yeni Dalga eğitimli, genç ve hırslı. Eski Dalga da gençti, ancak Türkiye’nin köylerinden gelen genç köylülerdi. Bir zamandan başka bir zamana geldiler. Kimse umursamadı ama zamanı sırtlarında taşıdılar. Eski Dalganın sırtında kocaman bir kambur var, dışarıdan bakan sadece kamburu görüyor. İçerden görünen ise, Sivas, Çorum ve Varto. Yeni Dalga, aksine, zaman değil, mekan değiştirdi. Türkiye’nin millenial kuşağı Berlin’de aynı zamanı yaşadıklarını düşündükleri çocuklarla komşu oldular. Biraz daha geriye gidersek Yeni Dalga Erdoğan’ın Türkiye’sini önce beğenmedi, sonra şöyle bir silkeledi (Gezi’de), sonra da siyasetin doğuda pek kibar bir şekilde yapılmadığını farkederek, Türk
Yorumlar