Biz patates diyoruz, Avrupa dilelerinin pek çoğunda da benzer kelimeler var, İspanolca’daki “patata”dan geliyor. Patatesin doğduğu yerde, Latin Amerika’da genelde “pata” ile başlayan kelimeler var, her bir türü için farklı tabi… Ancak slav dillerinde genelde “kartul” deniyor, wikipedia İtalyanca’dan geldiğini iddia ediyor. Kürtçe’de de “kartol” denmesi beni şaşırttı. Nitekim slav dilleri ile pek alakası yoktur Kürtçe’nin.
Ninem bana bazen “poz kartol” derdi (patates burunlu), burnumun ucunun biraz toparlak olmasına binaen:)
Patates sadece patates değil gerçekten!!
Dünyanın en çok üretilen dördüncü yiyeceği. İlk üçü: Buğday, pirinç ve mısır…
Latin Amerika’dan geldi, ama sanayi devrimi ve dolayısıyla modern dünya varlığını ona borçlu, çünkü bu kadar bol, ucuz ve aynı zamanda besleyici bir bitki olmamıştı. Nüfus artışı, bu nüfusun beslenmesi, insanların topraklarından atılıp sanayi için reserve labor haline gelmesi, kıtlıkların etkisinin azalması hep onun sayesinde oldu. Latin Amerika’nın sömürgeleştirilmesi onsuz düşünülemez. Dünyanın her yerinde son iki üç yıldız düşük işçi ücretleri, ve hatta kölelik patates olmadan mümkün olmayacaktı.
O kadar besleyici ki, bir insan sadece patates ve sütle yaşayabilir. Yedi Yıl Savaşları’nda bir savaş esiri 3 yıl sadece patates yiyerek yaşadı. 150 gr patates günlük vitamin ihtiyacınızın yarısını karşılayabilir. Karbonhidrat ve protein açısından da zengin. (ancak dikkat, protein kabuğunun hemen altında, haşlayın sonra kabuğunu soyun).
Astronotlar bile uzayda patates yetiştiriyor, hem beslenmek hem de oksijen sağlamak için!
Önceleri Avrupa’da cüzzama yol açtığına inanıldı, hayvanlara yedirildi. Bugünse Çin bile hızlı büyümesini patatese borçlu kısmen, dünyanın en çok üreten ülkesi…
Berlin’de bir hayalet dolaşıyor: Türkiyeli yeni diaspora. Sevdikleri biçimde söylersek New Wave-Yeni Dalga’cılar. Bir de eskisi var elbette. Daha doğrusu, New Wave kendine yeni derken, kendinden öncekilere de eski demiş oluyor. Yeni diaspora Almanya’ya "ben senin bildiğin Türklerden değilim” diyor. Yeni Dalga eğitimli, genç ve hırslı. Eski Dalga da gençti, ancak Türkiye’nin köylerinden gelen genç köylülerdi. Bir zamandan başka bir zamana geldiler. Kimse umursamadı ama zamanı sırtlarında taşıdılar. Eski Dalganın sırtında kocaman bir kambur var, dışarıdan bakan sadece kamburu görüyor. İçerden görünen ise, Sivas, Çorum ve Varto. Yeni Dalga, aksine, zaman değil, mekan değiştirdi. Türkiye’nin millenial kuşağı Berlin’de aynı zamanı yaşadıklarını düşündükleri çocuklarla komşu oldular. Biraz daha geriye gidersek Yeni Dalga Erdoğan’ın Türkiye’sini önce beğenmedi, sonra şöyle bir silkeledi (Gezi’de), sonra da siyasetin doğuda pek kibar bir şekilde yapılmadığını farkederek, Türk
Yorumlar