Iki savas arasi donem nev-i sahsina munhasir bir donemdir. Bu donemde komunist hareketin icinde/ kiyisinda/kosesinde konumlanan aydin kusagi da donemin genel karakteristigine uygun olarak bunalimlidir, enteresandir.
Sanirim ki Koestler, Aydemir gibi insanlari simdi geriye dogru bakip donek, hain diye yaftalayanlar hep olacak, ama surasi kesin ki bu tipleri anlamadan, 1917 ve biraz oncesinde dogan asagi yukari da 1989’da bittigi kesinlesen, programatik temelleri Komunist enternasyonalde atilan, bir radikal sosyalizm cesidini de anlamak mumkun olmayacak. Asil topugu meselesi…
Her davanin inananlari, inanmayanlari ve inanip da sonra hayal kirikligina ugrayanlari sonra da abuk subuk isler yapanlari vardir. zannimca, hayat sadece muminler ve hainlerden ibaret olsaydi daha keyifli olmayacakti.
Koestler ve Aydemir sukut-u hayale ugrayanlardir.
Bu kimin sucudur? bence herkes biraz sucludur.
Bir kere idealisttirler. Genctirler. E dogal olarak heyecanlidirlar… Yeni bi dunya kurulmaktadir. Ikisi de komunizmde biraz kendi hayallerini gormuslerdir. Onlari komunizme nasil ulasilacagi degil de ozgurluk ideali cezbetmistir. Biri “su”yu aramaktadir, biri “arrow in the blue”nun pesindedir. Ozunde biri ulusal kurtulusu digeri ise sosyalizan bi liberalizmi ararlar. Ama iste, takdiri ilahi, donem oyle enteresandir ki, azgelismis ulke milliyetciliginin de demokratik kapitalizmin de yolu komunizmle kesismistir.
Ikisi de munevverdir, kalem adamlaridir. Parlak ve zekidirler. Aydemir 1920’lerin ortasinda Tkp mk’nin parlak ismidir, Koestler ise 1930’larin ortasinda egitimli, cok dilli biri olarak enternasyonalin Avrupadaki propaganda enstrumaninin islevsel parcalarindan biridir.
Ikisi de hayal kirikligina ugrarlar. Sureyya 27 tutuklamalarindan kemalizme heretik bir kemalist olmak uzere iltica eder. Ve/ama Kemalist idarenin nir parcasi olarak kalmaya devam eder. Digeri ise Ispanya Ic Savasindan sonra komunizmin ozgurlukcu idealine ihanet ettigini iddia ederek Ingiltere’ye sanirim kendine en uygun siyasi iklime iltica eder. Anti -komunizmin, Malraux, Silone gibilerle birlikte on saflarinda durur.
Ikisi de marksimle ilgili ayni dusunurler: Azi iyi fazlasi zarardir.
Ikisinin de ozelestirileri ictendir. Koestler daha ofkelidir, ama daha erken yasta yazmalari ile de ilgili olabilir. Koestler’in ofkesi sucun biraz da kendisinde oldugunu gormemesinden ve birazda kendini fazla onemsemesindendir.
Ikisi de kendi ayakkabilarini yakmis, cikan dumanin kokusundan buyulenmislerdir.
Cikan koku rahatsiz edici olabilir, ama kabul edelim ki bu gibi adamlar isin tuzu biberidir…
Bu aralar “zinde kuvvet” lafını biraz sıkça kullanır oldum, düşününce biraz anlamlı da geldi. Aslında bununla demek istediğim “politik toplum”dan başka bir sey değil. Bilindiği gibi zinde kuvvet lafı 1960’ların siyasal jargonundan kalma. Belki geçmişi de vardır ama politikada etkili kesimleri, somut olarak da 60’ların Türkiyesinde ordu, gençlik, aydınlar ve belki o zaman için işçi sınıfının bir kesimini de ifade ediyor. Şimdi kimler bu zinde kuvvetler? Neyse… bu soru bi yana, siyaseti böyle düşünmek demokrasi dediğimiz şey her ne ise onun yarattığı bir ilüzyondan kurtarıyor bizi. Bu ilüzyon şudur: Her birey, belli bir toprağın üzerinde yaşamak yani varolmak nedeniyle otomatik olarak politik kabul edilir ve genel oy hakkı bu varsayımın en somut halidir. Elbette bireylerin politika yapma hakları bir sürü yasa ile mümkün kılınır ama bunun en çok göründüğü an elbette seçimlerdir. Bu esasında güçlü bir ilüzyondur çünkü, bir kere o ülkede yaşayan bir ...
Yorumlar